డయాబెటిస్ ఉన్నవారికి ఎందుకు తరచుగా మూత్రం వస్తుంది? – శాస్త్రీయ వివరణ
తరచూ మూత్రం పోవడం డయాబెటిస్కు ప్రధాన లక్షణం. రక్తంలో చక్కెర ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు, ముఖ్యంగా రాత్రిళ్ళు, మూత్రం ఎక్కువగా వస్తుంది. ఇది రక్తంలో అదనపు గ్లూకోజ్ను శరీరం బయటకు పంపే సహజ పద్ధతి.
రక్త చక్కెర ఎలా పని చేస్తుంది?
గ్లూకోజ్ శరీరానికి ప్రధాన ఇంధనం. ఇన్సులిన్ అనే హార్మోన్ రక్తం నుంచి గ్లూకోజ్ను కణాల్లోకి తీసుకెళ్తుంది. డయాబెటిస్లో ఇన్సులిన్ తక్కువగానో లేక కణాలు స్పందించకపోవడంవలన రక్తంలో గ్లూకోజ్ పెరిగి హైపర్గ్లైసీమియాకి దారితీస్తుంది.
కిడ్నీలు & ఆస్మోటిక్ ప్రభావం
బ్లడ్ షుగర్ 180 mg/dLకి మించి పెరిగితే, కిడ్నీలు మొత్తం గ్లూకోజ్ని తిరిగి శోషించలేవు. అదనపు గ్లూకోజ్ మూత్రంలోకి చేరి, దానితో పాటు నీటినీ లాగుకుంటుంది—దీనినే ఆస్మోటిక్ డయూరిసిస్ అంటారు. ఇలా పాలీయూరియా (చాలా పరిమాణంలో మూత్రం) జరుగుతుంది.
దాహం–మూత్రం చక్రం
- నీరు & ఎలెక్ట్రోలైట్లు కోల్పోవడం వల్ల దాహం (పాలీడిప్సియా) పెరుగుతుంది.
- నీరు ఎక్కువ తాగితే కొంత ఉపశమనం ఉన్నా, మూత్రం పరిమాణం కూడా పెరుగుతుంది.
లక్షణాలు
- చాలా దాహం, నోరు ఎండిపోవడం
- చూపు మసకబారడం, అలసట
- కారణం లేకుండా బరువు తగ్గడం
- గాయాలు ఆలస్యంగా మానటం/తరచూ ఇన్ఫెక్షన్లు
ఇవీ ఉంటే వెంటనే బ్లడ్ షుగర్ చెక్ చేసి డాక్టర్ని సంప్రదించండి.
తగ్గించే మార్గాలు
- డాక్టర్ సూచించినట్లుగా బ్లడ్ షుగర్ని పర్యవేక్షించండి.
- ఔషధాలు/ఇన్సులిన్ని సమయానికి తీసుకోండి.
- చక్కెర & రిఫైన్డ్ కార్బ్స్ తగ్గించండి; ఫైబర్ ఉన్న ఆహారం తీసుకోండి.
- నీరు తాగండి (కానీ తీపి పానీయాలు వదలండి).
- ఇన్సులిన్ సెన్సిటివిటీ మెరుగు పడేందుకు క్రమమైన వ్యాయామం చేయండి.
సారాంశం
డయాబెటిస్లో రక్తంలో అధిక గ్లూకోజ్ మూత్రంలోకి వెళ్లి నీటిని లాగుతుంది కాబట్టి మూత్రం ఎక్కువగా వస్తుంది. సరైన నియంత్రణ—ఔషధాలు, ఆహారం, జీవనశైలి—తో ఈ చక్రాన్ని ఆపవచ్చు.
Locker & Safe Custody – Important MCQs
(SBI / JMGS-I Exam Practice)
Choose the correct option for each question and click “Check Answers” at the bottom.
Score + detailed explanations will be shown question-wise.